Hepatit B Taşıyıcısı Bir Bireyin İşe Giriş Başvurusu Üzerine UZMAN GÖRÜŞÜ
|
HAZIRLAYAN :
|
Dr. Öğr. Üyesi Emre ERTAN Prof. Dr. Yılmaz ÇAKALOĞLU |
| KONU : | Uzman görüşüdür. |
Vakfa elektronik posta yoluyla başvuran AK kronik hepatit B taşıyıcısısı olduğunu, makine mühendisi olarak 4 yılı aşkın süredir …….. Grubuna bağlı Ankara'da …………….. fabrikasında çalıştığını, . Türk …………….. firmasına yapmış olduğum iş başvurusu kabul edildiğini, mülakatların tamamlandığını ve iş teklifi aldığını, mevcut işinden bu sebeple istifa ederek işe başlangıç evraklarımı teslim etmek üzere gittiğinde kurumun sağlık merkezi hepatit B'den dolayı hastaneye sevk ettiğini, HBV DNA ve AFP’nin yüksek olması sebebiyle biyopsi yapıldığını, tüm bu sürecin yaklaşık 2 ay zaman aldığını, biyopsi sonucuna göre doktorun "Tasarım mühendisi olarak çalışmasında sakınca yoktur" ibaresine sahip bir yazı verdiğini, tüm sonuçlarını ve doktor yazısı ile …… firmasına götürdüğünü, firma sağlık merkezindeki enfeksiyon hastalıkları doktorunun işe başlangıcının uygunsuz olacağına dair görüş verdiğini belirterek tıbbi ve hukuki uzman görüşü istemiştir.
DEĞERLENDİRME
1. Türkiye İnsan Hakları Kurumu ve Eşitlik Kanunu’nun 3. maddesinin 2. fıkrası; cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hâl, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılığı yasaklamaktadır. Aynı Kanun’un 6. maddesinin 1. fıkrasında işveren veya işveren tarafından yetkilendirilmiş kişinin; işverenin çalışanı veya bu amaçla başvuran kişi, uygulamalı iş deneyimi edinmek üzere bir işyerinde bulunan veya bu amaçla başvuran kişi ve herhangi bir sıfatla çalışmak ya da uygulamalı iş deneyimi edinmek üzere işyeri veya iş ile ilgili olarak bilgi edinmek isteyen kişi aleyhine, bilgilenme, başvuru, seçim kriterleri, işe alım şartları ile çalışma ve çalışmanın sona ermesi süreçleri dâhil olmak üzere, işle ilgili süreçlerin hiçbirinde ayrımcılık yapılamayacağı kurala bağlanmış; 6. fıkrada ise kamu kurum ve kuruluşlarında istihdamın da bu madde hükümlerine tabi olduğu belirtilmiştir.
2. İş Kanunu’nun 5. maddesinde; iş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamayacağı ifade edilmektedir.
3. Sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren veya başka bir işçi bulaşıcı bir hastalığa tutulduğu takdirde işçi iş sözleşmesini belirli süreli iş sözleşmelerinden sürenin bitimden önce, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bildirim süresini beklemeksizin derhal feshedebilir (İş Kanunu m. 24/I-b). Böyle bir durumda, işçi –işverenin yanında en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla- kıdem tazminatına da hak kazanır. İşçinin bu fıkraya dayanarak iş sözleşmesini feshedebilmesi için iki koşul aynı anda gerçekleşmelidir. Öncelikle hastalık taşıyıcısı işveren veya işçi, işyerinde sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüşülen kişiler arasında yer almalıdır. ‘Sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüşmek’ sözcükleriyle işçinin iş görme borcunun ifası sırasında hastalık taşıyıcı işçi veya işverenle aynı çalışma ortamında bulunması kastedilmektedir. Yoksa işçi aynı çalışma ortamında sürekli olarak bir araya gelmediği ve farklı birimde istihdam edilen diğer bir işçinin bulaşıcı hastalığa yakalandığını bahane ederek iş sözleşmesini haklı nedenle feshedemez. İkinci koşul, işçiyle aynı ortamda çalışan işveren veya işçinin tutulduğu hastalığın bulaşıcı özellik göstermesidir.
Bu bağlamda, salt kan ve/veya cinsel ilişki yoluyla bulaşan ve diğer çalışanlar açısından asla risk oluşturmayan Hepatit B ile Hepatit C virüslerinin İş Kanunu m. 24/I-b anlamında bulaşıcı hastalık sayılamayacağı; dolayısıyla sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işçinin veya işverenin Hepatit B ile Hepatit C virüslerinden birini taşımasının işçiye derhal fesih hakkı vermeyeceği anımsatılmalıdır1.
Bu tespit, evleviyetle işe alım süreci içinde geçerlidir. Şöyle ki işveren, işçinin salt Hepatit B (HBSag) taşıdığını ve/veya HBV DNA düzeyinin yüksek olduğunu ileri sürerek işçi adayını işe almaktan kaçınamaz. Aksine bir davranış İş Kanunu madde 5 ile bağdaşmaz ve ayırımcılık oluşturur.
4. Başvurucu tarafından gönderilen patoloji raporuyla kan testlerinden başvurucunun karaciğerinde fibroz doku gelişmediği, karaciğer fonksiyon testlerinin normal sınırlarda kaldığı, başvurucuda herhangi bir düzeyde karaciğer sirozu veya hepatoselüller karsinom (HCC) gibi bir durumun söz konusu olmadığı, başvurucunun karaciğer fonksiyonlarının iş görme borcunun ifasına engel oluşturmadığı, Hepatit B virüsünün bulaş yolları dikkate alındığında başvurucunun çalışacağı ortamda virüsü başkasına bulaştırmasının olanak dışı olduğu anlaşılmaktadır.
SONUÇ VE KANAAT
Yukarıda açıklanan nedenlerle; HBsAg ve HBV DNA pozitifliğinin karaciğer yetmezliği gelişmemiş başvurucunun çalışmasına engel oluşturmadığı ve salt kan/cinsel ilişki yoluyla geçen bu virüsün işyeri ortamında başvurucudan başkasına geçmesinin normal koşullarda olanaksız olduğu, yönündeki akademik (tıbbi ve hukuki) görüşlerimizi saygıyla arz ederiz. 21.11.2019
|
Hepatit B’li ve hepatit C’li hastalar her türlü sosyal, kültürel ve sportif aktivitelere katılabilir, her türlü işte çalışabilirler. Herhangi bir işi yapıp yapamayacakları konusunda karaciğer hastalığının derecesi (özellikle siroz ve sirozun komplikasyonları gelişmiş hastalarda) uzman hekim tarafından değerlendirilip karar verilmelidir. Normal şartlarda insandan insana hepatit B ve hepatit C bulaşması son derece zordur. Kanayan yaraya temas, cinsel ilişki, delici kesici eşyaların (tıraş bıçağı, tırnak makası ve diş fırçası gibi) ortak kullanımı gibi durumlar dışında bulaşma olmaz… Hem tıbbi hem de hukuki açıdan hepatit B veya hepatit C pozitif hastalara keyfi kısıtlamalar uygulanamaz. Türk Karaciğer Vakfı bu konularda her zaman tıbbi ve hukuki değerlendirmeler ve danışmanlık yaparak vatandaşlarımıza hizmet vermeye hazırdır. Saygılarımızla.
|
Dr.Öğr.Üyesi Emre ERTAN |
Prof.Dr.Yılmaz Çakaloğlu TKCV Başkanı |
|
Önemli not: Vakfımıza yukarda belirtilen başvuruyu yapan bu vatandaşımızdan, konu ile ilgili TKCV yazısı ve uzman görüşünün ilgili kuruma ve kurum doktoruna iletilmesini müteakip işe alındığını belirten ve teşekkürlerini bildiren bir yazı tarafımıza ulaşmıştır. |
